FOTOSENTEZ NEDİR?

    FOTOSENTEZ NEDİR? resim: sorhocam

    Bu konuyu çalışırken kendi notlarımdan  yararlanacağım. Bir Peyzaj Mimarı, ziraat kökenli olarak bu konuyu basit anlamda bilmek elzem diye düşünüyorum. 

    Bize öğretilmiş olan 'fotosentez formülü' aşağıdadır.

    6CO2 + 6H2O --- Güneş Enerjisi ve Enzimler ---> C6H12O6 + 6O2

    Karbondiksit + Su                                                     Glikoz + Oksijen

    12 numaralı defterimde 12 şubat 2019 tarihli şöyle bir başlık var. Alıntının kaynağını yazmamışım. Çünkü okuduklarımı kendi bilgilerimle yoğurup yazıyorum, kurguluyorum çoğu zaman. Yazmış olduklarımı bu konuya ışık tutan bilgilerdir diye aşağıya aynen alıyorum. Bir de başlık koymuşum. 

    Fotosentez nedir, nasıl meydana gelir? 

    Yeşil yapraklı bitkilerin ışık enerjisi ve enzimler ile 'Organik Besin' yapmasını sağlayan kimyasal olaya fotosentez denir.

    Bitkiler besin yaparken havadan karbondioksit (CO2) alırlar ve oksijen (O2) verirler. Yapraklara yeşil rengi veren 'klorofil' maddesi güneş enerjisini kullanarak karbondioksit ve suyu oksijen ve basit şekerlere dönüştürür. Basit şekerler bitki için gerekli besinlere değişirler, açığa çıkan oksijen ise havaya verilir. Bu besin yapımı işi fotosentez adını alır.

    Bitkiler, hayvanların tersine, besin aramaya gerek duymaz, besinlerini kendileri üretirler. Beslenmelerinin yolu, bitkiye özgün yeşil rengi veren klorofil denen yeşil boyar maddeden geçer. Bitki, klorofil aracılığıyla, güneş enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürür. Bu kimyasal enerji de genellikle nişasta olarak saklanır ve gelişmek, büyümek için yakıt olarak kullanılır. Işık enerjisi ile karbondioksit ve su (H2O) zengin enerjili bir besin olan 'glikoz'a dönüşür. Yani fotosentez ısı ve ışık ile gerçekleşir. 

    Bitki yapraklarını oluşturan hücrelerin içinde 'kloroplast' denilen çok küçük yapılar vardır. Her hücrede kloroplast sayısı yüzden fazladır. Kloroplastların içindeki yeşil renkli boyarmadde klorofil ışık yakalar. Kloroplastlar, güneş ışınlarını panel gibi toplayıp, kollektör gibi enerjiye dönüştürerek besin üretirler.

    Bitkiler de insanlar gibi, hayvanlar gibi yaşamak ve büyümek için havadan gazları, topraktan su ve tuzları ve güneş ışığının enerjisini kullanırlar.

    Bazı bitkiler besinlerini yapamazlar, başka bitki ve hayvanlardan elde ederler. Diğer canlıların besinlerini alan bu bitkilere 'asalak' denir.

    Bazı bitkiler de ölü hayvan ve bitkilerin üzerinde yaşarlar, bunlar 'çürükçül bitkiler' dir.

    Bazen iki bitki birbirine zarar vermeden birarada yaşarlar, bu birliğe 'ortak yaşam' denir.

    Bazı bitkiler besin yapmak için 'etçil' dir.

    Başka bir ifadeyle, fotosentez; klorofil (kromozomlarda) taşıyan canlılarda ışık enerjisi kullanılarak organik bileşiklerin üretilmesi olayıdır. Bu yolla besin üreten organizmaların hepsine birden 'fotosentetik organizmalar' denir.

    Fotosentez bir özümleme faaliyetidir ve bu yüzden özümleme ya da asimilasyon gibi genel isimlerle anılır. 

    Yapraklar bitkilerin besin üretim merkezleridir. Üretilen besin yapraklardan, bitkilerin beslenmesi gereken diğer bölümlerine götürülür. Sanıldığı gibi bitkiyi besleyen sadece kökler değildir. 

    Havadaki karbondioksit, güneş enerjisi kullanılarak, nişata ve yüksek enerjili karbonhidratlara dönüştürülür. Karbon kullanıldıktan sonra ortaya çıkan oksijen ise havaya bırakılır. Bunu daha önce belirtmiştim. Bitki daha sonra besine ihtiyaç duyduğunda bu karbonhidratlarda depoladığı enerjiyi kullanır. Bu bitkilerle beslenen canlılar da bitkide bulunan karbonhidratlardan enerji ihtiyaçlarını  karşılarlar. 

    Karbonhidratlar Karbon C elementine ek olarak H ve O2 elementlerini içeren organik besin taşlarıdır. 

    Fotosentezle her yıl yaklaşık olarak 200-500 milyar ton CO2 dönüşüme uğratılmaktadır. Bu nedenle fotosentezin önemi sadece nitel/kalitatif değil ayrıca nicel, miktarsal/kantitaiftir. 

    Daha fazla bilgi almak isteyen, lütfen:  www.sorhocam.com linkinden öğrenebilir. Ben zaman bulabilirsem, bu kaynaktan özet bir alıntı geçerim.

    Sevgi ve Saygıyla kalın.